Zeytin nasıl budanır? En verimli zeytin türü ne? Zeytine gübre nasıl atılır? Yağlık zeytin sulanır mı?

Çok dayanıklı ve sağlam gövdeye sahip olan ve aynı zamanda çok yıllık bitkiler arasında olan zeytin kolay gibi gözüksede çok titiz ve uğraş gerektiren bir iştir. Son zamanlarda çok fazla tercih edilen ve yaygınlaşan bu bitki hakkında merak soruları da artmıştır. Bu meraklı soruların başında ise öncelikle, Zeytin nasıl budanır? En verimli zeytin türü ne? Zeytine gübre nasıl atılır? Yağlık zeytin sulanır mı?Zeytin ağacı ne zaman budanır, budama zamanı hangi mevsimdir? Zeytin ağacına ilaç atılır mı? Gibi sorular merak uyandırdı. Bizde sizler için bu ve buna benzer meraklı sorulara yanıt aradık ve derledik. Haberimizin içeriğindedir....

Zeytin nasıl budanır? Zeytin Ağacı Ne Zaman Budanır?BUDAMANIN AMACI NE? 

Azami verimliliğini artırmak, verimsiz devreyi kısaltmak, gerileme, yaşlanma ve ölüm devresini geciktirmek ya da aza indirgemek.

Verimlilik dönemini uzatmak ve aynı zamanda bitkisel ve üretken fonksiyonları arasındaki dengeyi dengelemek.

Hem meyve vermesi hem de her mevsim yeşil kalması için titiz bir bakım yapılması gerekir. Ancak iyi meyve vermesi için düzenli olarak budanması gerekir.

Budama ise zeytin ağacı için çok önemli bir rol oynar çünkü;  Ağacın verimliliğinin atması için ölen dalların kesilmesi ve yeni sürgünler için daha iyi alan yaratılması budama ile sağlanır. İşte budamanın püf noktaları;

• İlk önce budama için gerekli eldiven, makas ve göz koruması gerekir,
• Doğru budama zamanını seçmek de önem taşıyan noktalar arasında yer alır,
• Aşırı soğuk havalardan kaçınmak oldukça önemlidir,
• Budama sırasında ölü ve hastalıklı dallardan tamamen kurtulmak gerekir, 
• Ağacın içine daha fazla ışık ve hava akışı sağlamak için güneş ışınlarınıda düşünerek ona göre içi boşaltılmalı,
•  Ana gövdeye zarar verebilecek olan uzantılar kesilmeli,
• Yoğun dalları ayırmak meyve veriminin artış göstermesine de yardımcı olur,
• Don tehlikesi geçtikten sonra budama yapılmalı,
• Ağaca su yürüdüğü ve kabuğun odundan ayrıldığı dönemlerde yapılan kesimlerde hafif tırnak bırakılarak kesim yerlerine macun sürülmeli,
• Kalın ve kurumuş dallarının çıkartılması gerekli

• Yaz budamalarında ise güneşin etkisi ile kabuğun kavlamasını önlemek için güneşte kalan kısımlara badana yapılmalı,(Yazın yapılan budama ise meyve iriliğini artırmaya yönelik)

• Ağacın taban veya alt kısmında bulunan dalları, yani normalde meyve verme ihtimali olmayan bu dallara budama uygulanır,

• Daha sonra ise ağacın iç kısmını temizleriz, böylece ağacın iç kısmı güneş ışığı alır,

•  Güneş ışığı meyve gelişimi için çok önemlidir. Eski, kırılmış ve hastalıklı dallar da çıkarılmalı,

• Ticari zeytinlikte ağaçlarımıza 3 yıl veya daha uzun bir süre budama uygulamamak, kesinlikle üretimi olumsuz yönde etkileyecektir,

• Zeytin ağacı budanırken üstten budamamaya dikkat edilmeli,

• Budama işlemi ağacın alt kısmından zararlı ya da zarar görmüş dallardan başlanacak şekilde gerçekleştirilmeli,

• İç kısımlardaki yoğun dalları temizlemek ve gereksiz tüm sürgünleri kaldırmak önem taşıyan noktalar arasında,

• Gövdenin üst ve alt kısmında, boyun noktasında ve ana dallarda çıkan sürgünler kesilmeli,

• Obur ve meyve dallarının tamamen çıkartılması doğru değil,

  Manisa'da Zeytin Üreticisinin Halkalı Leke Korkusu!

• Tacı dilimli şekilde girintili çıkıntılı budamak gerekli,

• Gençleştirme döneminde mümkün olduğu kadar zeytin ağacının ve çeşidinin tabi eğiliminin dikkate alınması gerekir,

• Zeytin ağacı genel olarak küre şekline yatkındır bu yüzden iyi aydınlatma için girintili çıkıntılı budanmalı,

• Fazla yapraklı aşırı büyük taç yapısı, ağacın fazla terleterek su kaybını arttırır ve bu durum meyveye zarar verir, yani meyve küçük kalır, dolayısıyla yağ randımanı düşer buna dikkat edilmeli,

Ayrıca, ağacın yapısını düzenlemek için de budama işlemine gerek duyulur. Ancak zeytin ağacı gibi uzun yıllar yaşayabilen ağaçlarda budamanın uygun mevsimlerde yapılması gerekir.

 Zeytin ağacı ne zaman budanır? Budama zamanı hangi mevsimdir?

En uygun mevsimler genel olarak kış dinlenme dönemi ve havanın çok soğuk olmadığı zamanlardır.

Akdeniz ve Ege gibi kış ayları ılık geçen bölgelerde de sonbahar gibi yapılabilmektedir.

Don tehlikesi olmayan bölgelerde zeytin hasadından hemen sonra yapılır.

Zeytin ağaçlarının budaması genellikle hasattan sonra başlar.

Yeşil sofralık zeytin ağaçları Kasım – Aralık ayında budanır.

Yağlık zeytin çeşitlerinde budama Şubat- Mart ve Nisan aylarında yapılır.

Akdeniz zeytinliklerinin çoğu iki yılda bir, Verimli topraklar üzerinde bulunan, yeterli yağış alan, iyi şekil verilmiş ve genç ağaçlar ise iki yıldan fazla olabilir. Çok ürün yılının başında ise Aralama budaması yapılmalı,

BUDAMADAN SONRA NE YAPILIR? Ne yapılması lazım?

1. Kesim yerlerine katran sürülmeli,
2. Güneşe maruz kalan gövde ve ana dallara kireç badanası yapılmalı,
3. Budama işlemi bittikten sonra ağaçlara bordo bulamacı veya bakırlı ilaçlarla bir ilaçlama yapılmalı,
4. Zeytin dal kanseri ile bulaşık zeytin ağaçlarına yaz budamaları tatbik edilmeli,
5. Yara yerleri için ilaçlanma yapılmalı.

En verimli zeytin hangisi?

Yağlık zeytin türleri, zeytin çeşitleri ve özellikleri en verimli zeytin cinsi bakımından incelendiğinde; yağ kalitesi bakımından en iyi zeytin Ayvalık-Edremit,

verim olarak ise Gemlik çeşididir.

Yağlık zeytin sulanır mı?

Zeytin, kuraklığa dayanıklı olduğu için zeytinlikler genelde, kıraç arazilerde tesis edilmiştir. Yağışın daha düşük olduğu illerde yağışın yetersiz kalması sebebi ile eksik kalan su miktarının bitkiye verilmesi gerekmektedir.

Sürdürülebilir bir tarım için kuraklığın ciddi bir tehdit olduğu göz önünde bulundurulursa, zeytin yetiştiriciliğinde de sulama kaçınılmaz olacaktır.

Yapılan çalışmalar incelendiğinde, kuru şartlarda ağaç başına zeytin verimi 10 kg iken sulu ve gübreli koşullarda 100 kg’ a kadar çıkabildiği gözlemlenmiştir.

Yağışların olmadığı kurak yıllarda, kuraklığın ağaçlar üzerindeki olumsuz etkileri açıkça gözlemlenebilir. Kurak koşulların devamlı olması halinde, buna ilaveten sulamanın yapılmadığı koşullarda, ağacın vejetatif ve generatif gelişmesi durur.

Yapraklar zamanla küçülür ve dökülür. Ağaç olması gereken hacme ulaşamaz. Sürgünler kısa kalır ve çiçeklenmenin az olması sebebi ile istenen ürün alınamaz.

• Aynı şekilde kök gelişimi yavaşlar.
• Çiçek tomurcuklarında azalma,
• Çiçeklenmenin yeterince tamamlanamaması,
• Hücre bölünmesindeki azalma nedeniyle meyve hacminin küçülmesi
• Meyve yağ içeriğinin azalması
•  Sonbaharda veya ilkbaharda veya ikisinde de olacak şekilde yabancı otlarla mücadele yapılmalı,
• Tek yönlü gübre kullanımından kaçınılmalı,
• Toprak analizine göre eksik olan besin elementlerinin toprağa sulama sistemleri ile birlikte verilmesi önerilmekte,
• Gereksiz dallar kesilerek ağaçtan uzaklaştırılmalı,
• Zeytincilikte de ara ziraatı yapılmamalı,
• Tarımla uğraşan çoğu çiftçi sadece kış veya erken dönemlerde sulama yapmaktadır. Bunun aksine yapılan bilimsel araştırmalar en yüksek bitki su tüketiminin meyve ağaçlarında meyve oluşumundan başlayarak buharlaşmanın en yüksek olduğu Haziran, Temmuz, Ağustos gibi aylar da olduğu belirlenmiştir.
• Dört mevsim yeşil olan zeytinin yaşamının devam ettirmesi için, Mayıs ile Ağustos ayları arasında sulama yapılması önerilmektir.
• Zeytinde aşırı sulamalardan kaçınılmalıdır. Aşırı sulamalar sonucunda, topraktaki havalanma yetersiz olacağından, kök çürümesine ve phytopthora ve verticillium gibi fungal hastalıklar ortaya çıkabilir.

BUDAMA ÇEŞİTLERİ NEDİR?

ŞEKİL BUDAMASI; Ağacın mahsuldar döneminde ürüne destek sağlayacak olan iskeleti veya çatıyı oluşturmaktır. Dekara 15 ağacın üzerinde dikim yoğunluğu olduğu takdirde ağaçlar tek gövdeli tesis edilmelidir.

Yeni dikilecek fidanlar dikkatlice hazırlanmış ve gübrelenmiş toprağa dikilir. Yanı başına metreboyunca herek verilmeli, fidan geniş bantlarla hereğe bağlanmalı, bağların gövdeyi ve ana dalları boğmaması için zaman zaman kontrol edilip değiştirilmelidir.

Topraktan itibaren 40–50 cm’ deki sürgünlerde uç alma yapılmalı. Fidanlara süratli büyüme sağlamak üzere ilk iki yıl çok iyi bakım yapılmalıdır.

Yeni dikilen zeytin fidanlarında ilk iki yıl boyunca budama yapılmamalı veya budama asgari düzeyde uygulanmalıdır. Bu tip kesimler yaz döneminde yapılmalıdır.

MAHSÜL BUDAMASI NEDİR? NASIL YAPILMALI?

Güneş ışınlarından azami olarak yararlanmalıdır. Dallar arasında denge kurulmalı uygun seyreltmelerle tacın iç kısmındaki ışıklanma arttırılarak ağacın iskeletini meydana getiren dallar arasındaki denge muhafaza edilmelidir.

İnce dalların aşırı seyreltilmesinden kaçınılmalıdır. Bu durum yaprak oranında düşmesine neden olarak buna bağlı olarak ağaçta dengesizlikler ve ürün miktarında azalmalar ortaya çıkarır.

Mahsuldarlık dönemi esnasında iki yılda bir gerçekleştirilen budama her yıl gerçekleştirilene göre daha avantajlıdır.

Sofralık zeytinliklerde sulama gereksinimi nedeniyle daha iri dane elde etmek amacıyla biraz daha kuvvetli bir budamaya gereksinim vardır.

Meyve tutumu ve ağacın gelişme durumu arasında yüksek bir yaprak/ odun oranı ile sağlanan dengeye uygun bir budama yapılır.

SOFRALIK ZEYTİNLERDE MAHSUL BUDAMASI NE DEMEK? NASIL YAPILMALI?

Ürünü sofralık olarak değerlendirilecek zeytinliklerde meyve iriliği önemli olup bu iriliğe ulaşamayan meyve sayısının değeri yoktur. Mahsul yılından sonra iki yılda bir uygulanacak şiddetli meyve dalı seyreltilmesi ile dane iriliği sağlanır.

DALLARDA BİLEZİK ALMA VE EĞME NEDİR? NASIL YAPILIR? 

Ağacın verimliliğini artırmak için bilezik alma ve eğme ile ağaç desteklenebilir. Dalları aşağı doğru eğilir, uç kısım zayıflatılarak meyvelenme teşvik edilir. Aşırı eğme ise, eğilme noktalarından verim sürgünleri oluşabilir.

Bilezik alma ise ikinci derece dalların dip kısmından kesim yerinin üzerindeki yapraklar tarafından hazırlanan özsuyu akışını engellemek üzere kabuk çıkarmadır.

MEKANİK MAHSUL BUDAMASI NEDİR? NASIL YAPILMALI?

Mahsuldar dönemde, elle mahsul budaması entansif zeytinlerde uygulanabilir. Taç büyüklüğü, yaşlılık, yüksek verim gibi erken yaşlanan entansif zeytinleri gençleştirmek için,

GENÇLEŞTİRME  BUDAMASI NEDİR? NASIL YAPILIR?

Gençleştirme budaması, artan alternansı azaltmak için, zayıf büyümeyi ortadan kaldırmak için, küçük yapraklı veya yapraksız kalan dalların düzelmesi için, bozuk yaprak oranının artırmak için yapılır.

Yaşlı Zeytin ağacında gençleştirme budaması nasıl yapılır?

• İlk dalının kesimi,
• Sürgünlerin çıkışı,
• Kuvvetli sürgünle diğer yenileme kesimi,
• Yeni sürgünler,
• Yeni dal oluşumu, 
• Başa dönerek yeniden kesime devam,