Basketbol oyununda, skor yapmak için topun atıldığı hedef, bir çember şeklindedir. Bu çemberin çapı 45 santimetredir ve zeminin üzerinden 3,05 metre yükseklikte, yani 10 feet yükseklikte yer alır; NBA’de de bu ölçüler geçerlidir. Topun temas ettiği düz yüzeye ise panya denir. İşte basketbol potasının tanımı budur. Peki basketbol hangi malzemelerden yapılıyor. İşte detaylarıyla haberimizde açıkladık...
Basketbol potası hangi malzemeden yapılır?
Basketbol pota sistemleri, kullanım amacına ve modeline bağlı olarak farklı malzemelerden imal edilir. Profesyonel düzeydeki pota çemberleri, dayanıklılığı için genellikle çelik gibi sağlam metallerden yapılır ve pota ağı ile birlikte gelir.
Pota tahtası, genellikle net görüş ve uzun ömürlü olması için temperli cam veya akrilik gibi şeffaf malzemelerden üretilir. Amatör veya taşınabilir pota sistemlerinde ise, genellikle daha hafif olan plastik veya kompozit gibi malzemeler tercih edilir. Ayarlanabilir yükseklik özelliğine sahip pota sistemlerinde, yüksekliği değiştirmeye yarayan mekanizmalar çeşitli metallerden yapılmış olabilir. Kısacası, basketbol potasının yapımında kullanılan malzeme çeşitliliği, potanın kullanım şekline göre belirlenir.
Basketbol potası nasıl olur?
Basketbol potası, basketbol oyununda kullanılan ve topun içinden geçirildiği yuvarlak çerçevedir. İşte bir basketbol potasının standart nitelikleri:
Çemberin Ölçüsü: 45 santimetre
Çemberin Zemin Üzerinden Yüksekliği: Yaklaşık 3,05 metre, yani 10 ayak
Çemberin Oyun Alanına Uzaklığı: 1,20 metre
Panya (Arka Levha): Çoğunlukla fiber, akrilik veya temperli cam malzemeden üretilir ve standart ölçüleri 180 cm genişlik ve 105 cm yüksekliktir. Eğitim amaçlı kullanılan modellerde bu ölçüler 135 cm x 100 cm veya 120 cm x 90 cm olabilir.
Panya Kalınlığı: Akrilik için 10, 12, 15 milimetre; temperli cam için çift kat 5 milimetre.
Fileye Bağlantı: Özel tasarlanmış file kancaları ile yapılır.
Çemberin Esnekliği: Smaç sırasında esneyebilir ve bu esneklik sabit ya da ayarlanabilir olabilir.
Renk: Standart olarak çember turuncu renkli olmalıdır.
Uygunluk Standartları: FIBA kurallarına uygun ve TSE onaylı olmalıdır.
Basketbol potası modelleri arasında; tek direkli, yükseklik ayarlanabilir, dört direkli taşınabilir ya da sabit, profesyonel hidrolik sistemli ve tavana monte edilebilen katlanır tipler yer almaktadır.
Basketbol potası çeşitleri
Basketbol potasının birçok çeşitleri vardır. Şu şekilde sırayabiliriz;
- Tek sütunlu tasarımlar
- Tek sütunlu eğitim setleri
- Villa Tipi Model
- Yüksekliği ayarlanabilir çeşitler
- Dört sütunlu taşınabilir ya da sabit seçenekler
- Profesyonel Hidrolik basketbol standları
- Tavana monte edilebilir, elektrik motoruyla veya uzaktan kontrol edilebilir sistemler
- Duvara monte edilen sabit, yanlara veya yukarı doğru katlanabilen modeller vardır.
Basketbol panyası çeşitleri
Basketbol oyununda panya, topun hedef aldığı ve basket atışları sırasında topun değdiği düz yüzeydir. Bu panyalar, boyut ve malzeme açısından çeşitlilik gösterir; mesela, fiber, akrilik veya temperli cam gibi malzemelerden yapılmış olabilirler. Oyunun standartlarına göre, pota çemberinin genişliği 45 santimetre ve yerden yüksekliği ise yaklaşık olarak 3,05 metredir.
Basketbol panyası çeşitleri şu şekilde sırayabiliriz;
- 90 x 120 cm Fiber Panya
- 100 x 135 cm USA Fiber Panya
- 105 x 180 cm Fiber Panya
- 105 x 180 cm 10 mm Akrilik Cam Panya
- 105 x 180 cm 12 mm Akrilik Cam Panya
- 105 x 180 cm 15 mm Akrilik Cam Panya
- 105 x 180 cm 12 mm Temperli Cam Panya Akrilik Cam Panya
Basketbol panyası özellikleri
Tamperli Cam Basketbol Panyası FIBA’nın en son kurallarına göre, basketbol potasının çarpma levhası (panyası) 12 mm kalınlığında tamperli camdan yapılmalıdır. Kırılmaları önlemek için, çemberin monte edildiği bölgede cam bulunmamakta ve bağlantı doğrudan metal parçalara yapılmaktadır.
Profesyonel maçlarda kullanılan potaların panyaları, topun çarpması sonucu geri dönüşü için tamperli cam olmalıdır. Panya üzerindeki oyun çizgileri, iki cam tabaka arasına baskı yöntemiyle çizilecek ve panya kalınlığı toplamda 12 mm (6+6 mm) olacak şekilde ipek baskı yapılacaktır.
Fiber Basketbol Panyası FIBA standartlarına uygun olarak, fiber malzemeden yapılmış basketbol panyasının kalınlığı 2,5 cm ve boyutları 105 cm x 180 cm olmalıdır.
Basketbol saha ölçüleri
Basketbol sahasının standart ölçüleri genellikle 28 metre uzunluk ve 15 metre genişliktedir. Sahayı ikiye bölen bir merkez çizgisi vardır ve bu çizginin ortasında orta daire bulunur. Her iki kısa kenar boyunca, kenar çizgisinden 1,2 metre uzaklıkta 1,8 metre genişlik ve 1,2 metre yükseklikte metal bir pano yer alır.
Bu panonun üstünde, zeminden 3,05 metre yükseklikte, 45 cm çapında bir halka ve bu halkaya takılı açık altlı beyaz bir file bulunan bir basketbol potası bulunur. Oyun, topun elle kontrol edilerek potanın halkasından geçirilmesiyle oynanır ve top fileden geçip aşağı düştüğünde puan kazanılır. Resmi basketbol topları, çevresi yaklaşık 75–78 cm ve ağırlığı 600-650 gram arasında değişir.
